تأثیر اصول و عناصر آیین زرتشت در آثار مهدی اخوان ثالث

مهدی اخوان ثالث (1307-1369) یکی از بزرگ‌ترین شاعران معاصر است. او در ابتدا به شیوه قدمایی شعر می‌سرود، اما در اثر آشنایی با نیمایوشیج به سرودن شعر نو روی آورد و توانست سبک خاصی در حوزۀ زبان و معنا برای خویش خلق کند. او از نظر تفکر و اندیشه به ایران باستان و بویژه زرتشت و مزدک بسیار تمایل داشت و گسترش راستی، پاکی و جوانمردی در میان مردم و رسیدن به آزادی و عدالت را در گرو پیروی از زرتشت و مزدک می‌دانست، به همین دلیل در ذهن و ضمیر خویش ترکیب "مزدشت" را آفرید، ترکیبی که از نظر او، راه رهایی ایران و ایرانی بود. این تأثیر به شعر و زبان اخوان ثالث نیز راه یافت و موجب شد واژه‌ها و افکار مرتبط با آیین زرتشت در شعر او نمود بسیاری داشته باشد. نگارندگان در این مقاله به بررسی و تحلیل جلوه‌های آیین زرتشت در شعر اخوان ثالث پرداخته‌اند. با توجه به بررسی‌های انجام شده می‌توان گفت: بیشترین نمود باورهای زرتشتی در شعر اخوان ثالث مربوط به «پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک»، «تقدس آتش»، «باور به موعود زرتشتی»، «تساوی زن و مرد در آفرینش» و «مزدشت» بوده است. در حوزۀ واژه­‌ها نیز بیشترین نمود مربوط به واژه‌‌های «آتشکده»، «امشاسپند»، «ایزد»، «میترا»، «سروش»، «موبد»، «دیو»، «مشی و مشیانه»، «فرّ»، «فروغ» و «دخمه» بوده است. مهدی اخوان ثالث در دفترهای «از این اوستا»، «آخر شاهنامه» و «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم» بیشتر متأثر از مفاهیم و واژه­‌های آیین زرتشتی بوده است. تأثیر آموزه­‌ها و باورهای دین زرتشت در طول دوران شاعری اخوان ثالث به تدریج بیشتر نمایان می‌شود، به گونه‌ای که در آخرین دفتر شعر اخوان یعنی در دفتر «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم» این تأثیر نمود بیشتری نسبت به دفترهای پیشین دارد.