نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم گوهرپاد
• اسماعیل نجار

گروه ادبیات نمایشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

رویارویی پدر و پسر از جمله مفاهیم اسطوره‌ای است که در بین فرهنگ‌های ادبی مختلف جایگاهی کهن و ریشه در ناخودآگاه جمعی انسان‌ها دارد. بزرگ علوی و امیررضا کوهستانی دو نویسنده‌‌ی ایرانی هستند که به این مهم در نخستین آثار خویش نظر داشته‌اند. این پژوهش به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی به مقایسه‌ی موتیف و کهن‌الگوی رویارویی پدر و پسر در داستان کوتاه چمدان (1313) و نمایشنامه‌ی قصه‌های در گوشی (1396) می‌پردازد. پژوهشگران با نگاهی به نظریه عقده‌ی اودیپ فروید دیدگاه‌های موجود در این داستان‌ها را از منظر رابطه‌ی پدر و پسر مورد بررسی بینامتنی قرار می ‌دهند و به تحلیل تطبیقی آن‌ها در مکتب آمریکایی می‌پردازند. در مقاله‌ی حاضر تلاش شده است تا برهم‌نمایی‌های ذهنی علوی و کوهستانی را که در اشتراکات مضامین داستان چمدان و نمایشنامه قصه‌های در گوشی آشکار شده‌اند تحلیل گردد. هر دو اثر منتخب کهن‌الگوی تقابل و رویارویی پدر و پسر را، که وامدار ادبیات اسطوره‌ای-حماسی است، بعنوان زیرساخت خود قرار داده‌اند. پژوهشگران داستان چمدان را متنی میانی برای گذار کهن‌الگویی به نمایشنامه‌ی قصه‌های در گوشی در نظر گرفته‌اند و اذعان می‌دارند اساس این دو اثر، با وجود تفاوت مدیومی (رسانه‌ای)، عقده‌ی اودیپ/پدر می‌باشد که تأثیر مستقیم بر پردازش شخصیت‌های داستانی و نمایشی گذاشته است.

کلیدواژه‌ها

• عقده‌ی اودیپ
• عقده‌ی پدر
• داستان چمدان
• نمایشنامه‌ی قصه‌های در گوشی
• بزرگ علوی
• امیررضا کوهستانی

موضوعات

• جریان شناسی شعر و نثر معاصر ایران

عنوان مقاله [English]

The Intertextual Analysis of The Archetype of Father-Son Confrontation in Chamedan and Ghesse-haye Dar-e Gooshi

نویسندگان [English]

• Maryam Goharpad
• Esmaeil Najar

Department of Drama, College of Arts and Architecture, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

The father-son confrontation is one of the mythical concepts that has an ancient history among various literary cultures and is rooted in the collective unconscious of human beings. Bozorg Alavi and Amir Reza Koohestani are two Iranian writers who addressed this point in their earliest works. This study, by using an analytical-descriptive approach, compares the motif and archetype of father-son confrontation in the short story Chamedan [Luggage] (1934) and the play Ghesse-haye dar-e Gooshi [Secret Stories] (2017). Based on Oedipus Complex we situate these texts on intertextual-comparative ground and analyze them by extracting intertextual concepts and their shared characteristicsThe researchers consider Chamedan as an mediatory text for the transition of this archetypal confrontation with Ghesse-haye Dar-e Gooshi, and despite the differences in the mediums of these literary works, the authors believe that the basis of these works is the Oedipus/Father complex, which directly impacted the fictional and the dramatic characters.

کلیدواژه‌ها [English]

• Oedipus Complex
• Father Complex
• Chamedan
• Ghesse-haye Dar-e Gooshi
• Bozorg Alavi
• Amir Reza Koohestani