پژوهشنامهٔ جریان شناسی شعر و داستان ادبیات معاصر ایران
« فدایی مازندرانی» از پیشگامان ادبیات پایداری
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
در این جُستار، با چهرۀ دیگری از مَقتل سرای روزگار قاجار، میرزا محمود فدایی، آشنا میشویم. فدایی سرایندۀ مقتلِ منظوم و پدیدآورندۀ بلندترین ترکیببند عاشورایی در ادب فارسی، با رویکرد رثایی، واقعۀ عظیم عاشورا را به رشتۀ نظم در آورد؛ آوازه و شهرتِ این عالِمِ ادیب هم به همین سبب است. لیکن، فدایی از حوادث روزگار خود و مسائل کشورش نیز غافل نبوده است. نشانۀ این آگاهی و حسّاسیت به تحوّلات زمانه را فدایی با سرودن قصیدۀ سینیه با ردیفِ اُرُس در بیانِ یورشِ سپاهِ روس به ایران و بی رسمیهای آنان، آشکار کرده است. این قصیدۀ تاریخی، که شصتوهفت بیت دارد؛ بیانگر تجربۀ زیسته و بیواسطه، در دلِ رخدادهای اجتماعی- سیاسی و برآمده از حال و هوای دو جنگِ دولت روس با ایران است که همزمان با زیست و بودِ فدایی، روی داد. بازخوانی و بررسی آن، ازاینرو که سندی دست اوّل و زاییدۀ روزگار خود است؛ از دیدِ جامعهشناسی تاریخیِ متن، بسیار با ارزش است و فدایی را در ردیفِ پیشگامان ادبیات جهادی یا ادبیات پایداری، جای میدهد.فدایی در این قصیدۀ سینیه، رویکردی سیاسی- انتقادی، و لحنی روایی دارد و با شمشیر زبان، بر سپاه روس میتازد و با چاشنی طنز و طعنه و آمیخته به غیرت و خشم، از خیانت و وطنفروشی برخی افراد نیز فریاد برمیآورد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
A
چکیده [English]
A
کلیدواژهها [English]
- A
)